ڕوانگە - گرامشی دەڵێت : جیهانی کۆن دەمرێت، بەڵام جیهانی نوێ ناتوانێت لەدایک ببێت .
هەندێک وتە هەستێکی قووڵ و مانایەکی بەهێزی هەیە و ناواخنە بە توانای گەردەلولی گەورە و مێژووی لەگەڵ خۆیدا هەڵگرتووە. ئەم وتەی ئەنتۆنیۆ گرامشی، بیرمەندی ئیتاڵی و شۆڕشگێڕی مارکسیست، یەکێکە لەو وتانەی کە تەنها ڕووناکی لەسەر ڕووداوەکانی سەردەمەکەی نابەخشێت، بەڵکو ڕەنگدانەوەیەکی نەریتییە لە ئەزموونی مرۆڤایەتی لە قەیرانی گۆڕانکاری. ئەم وتە کە لە زیندانی فاشیستەکانی موسۆلینییەوە نووسیویەتی ، وەک گوفتارێکی هۆشیارکەر دەڕواتە ناو دڵەکانی ئێمە و پرسیارێک دادەنێت:
ئایا ئێمە لە گۆڕانێکی مێژوویدا دەژین کە تیایدا کۆنەکان دەمێننەوە و نوێیەکان هێشتا نەناسراون ؟
گرامشی ئەم وتەیەی لە کاتێکدا داڕشت کە جیهان بەرەو شەڕی جیهانی دووەم دەڕۆیشت، کاپیتاڵیزمی لیبڕاڵ لە ئەورووپادا تەقینەوەی ڕووخانی بەخۆیەوە دی، و ئایدیالەکانی شۆڕشی سۆشیالیستی لە ژێر پەنجە ڕەقەکانی فاشیستەکاندا خەسارێکی گەورەی پێگەیشت. بەڵام ئەو تەنها ڕووخانێکی ئابووری یان سیاسی نەدیت، بەڵکو ڕووخانێکی کولتووری و فکریی بینی کە بناغەکانی کۆمەڵگەی بەرژەوەندیی دەسەڵاتدارانی تێکدەشکاند .
ناوەڕاستی گەڕان :
چەمکێکە کە گرامشی بەکاریهێناوە بۆ وەسفکردنی ئەو سەردەمە تاریکەی کە تیایدا کۆن (پێشوو)یەکی مردووە، بەڵام داهاتووێک هێشتا نەگەیشتووەتەوە بەرۆ . لەم ماوەیەدا، کۆمەڵگە بە نیشانە نەخۆشییەکان دەناسرێت: توندڕەوی سیاسی، بێهیوایی کۆمەڵایەتی، و شەڕی ناسنامەکان.
شەڕی بیر و بۆچوون
گرامشی باوەڕی وا بوو کە دەسەڵات تەنها بە زیندانییکردن و چەک جێگیر ناکرێت، بەڵکو بە شۆڕشی کولتوورییش ڕەت دەکرێتەوە. دەسەڵاتداران ڕێگای ژیان، بیرۆکە، و هەستەکانیشی خەڵک ڕێکدەخەن. بۆیە، بۆ ئەوەی جیهانی نوێ لەدایک بێت، پێویستە ژیانێکی هارمۆنیی و ئایدیاڵێکی نوێ دروست ببێت کە لە ڕێی ڕۆشنبیری، هزری کۆمەڵایەتی، و جووڵەکانی خەڵکی ئاساییەوە جێی سیستەمە کۆنەکە بگرێتەوە.
ئەمەش مانایەکی زۆر گەورەتری هەیە. ڕۆڵی هەر یەکێک لە ئێمە لەم شەڕەدا. وەک گرامشی دەڵێت، هەموو مرۆڤێک زانا چالاکوانە ، پێویستە خەڵکی ئاسایی بەشداری لە دروستکردنی چەمکە نەرمەکانی جیهانی نوێدا بکەن.
: چیرۆکی گۆڕانێکی ناتەواو
وتەکەی گرامشی وەک ئاوێکی ڕوونکەرەوە لەسەر ئەمڕۆی ئێمە دەدرەوشێتەوە:
- سیاسەتی حیزبە کۆنەکان لە هەموو جیهاندا خۆیان لەگەڵ ڕاستییە نوێیەکاندا ناگونجێنن، و پۆپولیستەکان بە بەڵێنە بەتاڵەکانیان بە هەوڵێکی ناپتەو خەڵک ڕادەکێشن.
- ئابووری نێولیبڕاڵیزم بە شکستەکانی وەک نایەکسانی و قەیرانی ژینگە ڕووبەڕووی ڕەخنەیەکی توند بوونەتەوە.
- کولتوور و تەکنەلۆژیا کۆمەڵگەکەمانی کردووە بە جیهانێکی خێرا و بێ بنەما، کە تیایدا هەستی ناسنامە و مانا لەناو چاوەڕوانییەکانی پەردەی سۆشیاڵ میدیادا ون دەبێت.
کەلە ڕێی چەند
نیشانەیەکەوە نەخۆشییەکانی ئەمڕۆ دەردەخەن کە بریتین لە: گەندەڵی، ڕەگەزپەرستی، ترس لە ئایندە، و گومانی گشتی بەرامبەر دامەزراوەکان.
وتەکەی گرامشی تەنها ڕەخنە نییە، بەڵکو بانگەشەیەکی هاندەرانەیە بۆ کردار.
ئەو پێی وابوو کە مرۆڤایەتی لە هەر قەیرانێکدا بێت توانای دروستکردنی ڕێگایەکی نوێی هەیە. بەڵام ئەمە پێویستی بە ئاراستەکردنی کۆمەڵایەتی ، پەروەردەکردن و زانایان و خەڵک، و دروستکردنی چەمکەکانی یەکێتی و یەکسانی هەیە.
پێویستە ئێمە وەک نەوەیەکی بەرپرسیار هەڵسوکەوت بکەین. ڕووخانی کۆنەکان بێ مانا نییە؛ ئەوانە دەرفەتن بۆ ئەوەی جیهانێکی باشتر بنیات بنێین. وەک گرامشی دەڵێت، "ڕاستییەکان هەمیشە شۆڕشگێڕانەن"
جیهانی کۆن دەمرێت... بەڵام مردنەکەی کۆتایی نییە، بەڵکو دەستپێکێکی نوێیە. پرسیارەکە ئەوەیە: ئایا ئێمە ئامادەین بۆ ئەوەی بهێڵین ڕۆژێکی نوێ لەدایک ببێت ؟
لە ڕووی ڕەخنەیی و گەشەی هۆشیی و مەدەنی، وتەکەی گرامشی و وتارەکەی گواستنەوەیەکی نێوان دوو قەبار ، کە یەکێ لەوەی پێشووە و یەکێ لەداهاتووە. ئەم نێوانە ـ کە زۆرجار دەبینین ناڕوون، دڵتەنگ، و پڕ لە دوودڵی ـ بە کاتێکی بەهێز و گرنگ بۆ ڕێکخستنی گەیشتنە بە جیهانێکی نوێ ده‌بینرێت. دەبێت بە چاوەڕوانی نەمێنینەوە ، بەڵکو بە کردار و هیوا و هاوڕێیانە، دەستمان بخەینە کار بۆ ئەو لەدایکبوونەیەی کە گرامشی چاوەڕێیەتی .